Deze week in Panorama: het verhaal van Gregory Cecilia. Gregory zit al vier jaar opgesloten in separatie, in de isoleercel. Dat is zeer uitzonderlijk, absurd lang en inhumaan, zegt zijn advocaat. Die vecht nu om zijn cliënt eruit te krijgen zodat hij behandeld kan worden. Het lastige is dat Cecilia zijn eigen grootste vijand is. En dat hij dat zelf niet begrijpt.
Tekst Karin Sitalsing
Een levensgevaarlijke psychopaat? Houd toch op, zegt raadsman Niek Heidanus. Onaangepast is hij, hooguit. En nee, hij zit heus niet vast voor zijn zweetvoeten – hij werd veroordeeld tot twee jaar cel en tbs met dwangverpleging voor poging tot doodslag. ‘‘Maar ik heb cliënten die veel en veel gevaarlijker zijn. En die kan ik wél bezoeken zonder dat er kleerkasten van beveiligers omheen zitten.’’ Heidanus is er duidelijk over. ‘‘Een week in de separeer is al lang. Maar vier jaar? Onacceptabel.’’
Het gaat steeds zo: Gregory Cecilia (de naam is gefingeerd) denkt dat hem onrecht wordt aangedaan. Dan wordt hij boos. Vervolgens krijgt hij een maatregel – jargon voor straf, wat meestal neerkomt op de isoleer. Dit betekent: volledige beperkingen, geen bezoek, geen contact, alleen met zijn advocaat. Is hij weer uit de isoleer, dan is ruzie nooit ver weg en begint de cyclus weer opnieuw. En zo gaat het dus al vier jaar. Aan behandelingen werkt hij niet mee, want hij vindt dat hij niet ziek is, dat de artsen niet deugen. Met een IQ van 85 is hij nagenoeg zwakbegaafd. De afgelopen vier jaar werd Cecilia vier keer overgeplaatst. En in al die tijd is hij nauwelijks onderzocht, laat staan behandeld – volgens de advocaat neemt elke nieuwe kliniek klakkeloos van de vorige over dat deze man moeilijk, gevaarlijk en onvoorspelbaar is. Hierdoor begint hij overal met een achterstand. “Mensonterend,” zegt hij. “Mijn cliënt wordt doorgegeven als een hete aardappel.”
Beveiliging is afgeschaald
We bezoeken Cecilia in de zwaarst beveiligde penitentiaire inrichting van Nederland, in Vught, waar hij verblijft sinds juli 2013. De poorten en hekken gaan pas open als de vorige met een onverbiddelijke klap is dichtgevallen. Telefoons blijven in de auto liggen, paspoorten worden overhandigd aan de balie, schoenen uitgetrokken om te bewijzen dat we niet stiekem een vijl hebben meegesmokkeld. Overal hangen camera’s, een beveiliger begeleidt ons door lange gangen, over een buiten- plaats, langs muren met graffiti en hier en daar een rondscharrelende gedetineerde die de tuintjes harkt. Cecilia’s beveiliging is afgeschaald, vertelt de man, terwijl we naar de ontvangstruimte wandelen.

De Panorama van deze week, met onder meer het verhaal van Gregory.
Eerder had hij vier beveiligers om zich heen, nu nog maar twee. De advocaat is aangenaam verrast. De ontvangstruimte is sober: tafel, vier stoelen, we krijgen automatenkoffie uit papieren bekers. De beveiligers zullen straks op de gang wachten, vertellen ze, een knop in de muur moet ons beschermen tegen uitbarstingen van de tbs’er. “Kom jij maar naast mij zitten,” zegt de advocaat tegen de journalist – schuin tegenover de plek waar straks Cecilia zal plaatsnemen, de tafel ertussen. “Alleen koffie? Geen koekjes?” galmt een opgewekte stem ons tegemoet. Het is Cecilia, die door de twee beveiligers naar ons toe wordt gebracht. “Ja, nou, ik heb bezoek, dan moeten er toch koekjes bij?” De beveiligers vertrekken naar de gang. Cecilia schudt ons de hand, geen zelf- verzekerde hand, geen slappe, ergens ertussenin. Hij glimlacht een brede grijns zonder voortanden, maar zijn ogen lachen niet mee. Hij is groot en stevig, zijn tred verend, hij draagt Nikes, een trainingsbroek en een T-shirt met een vervaarlijk kijkende gangstarapper erop.
In zijn linkeroor een gouden ring, om zijn nek een ketting met zwarte steentjes. Het zijn zogenoemde ogri ai-kralen, waarvan veel Antillianen en Surinamers geloven dat ze de drager beschermen tegen het kwaad. Ter hoogte van zijn navel bungelt Jezus aan het kruis. Buiten op straat zou de 36-jarige Cecilia zo’n man kunnen zijn die tegen vrouwen sist: ‘Hé schatje, zullen we wat drinken?’ Maar in de straten en op de pleinen van de PI Vught is geen plek voor bravoure, zijn er geen schatjes om wat mee te drinken. Hij ontwijkt onze blikken, kijkt timide naar… Lees verder in de Panorama van deze week.
Het bericht Gregory zit al vier jaar in de isoleer verscheen eerst op Panorama.